Özsevinin Dokusu

II. Basım için Editörün Önsözü

Değerli okuyucu,

Bu kitap psikanalitik yazında uluslararası üne kavuşamamış olsa da özel bir yere sahiptir. Volkan ve Ast, narsisizmi diğer kuramcılara göre daha geniş ve daha anlaşılır bir pencereden ele almışlardır. Volkan ve Ast narsisizmi ele alırken değerlendirmelerine; benliği ve üçlü ruhsal yapılanmayı, “baba”yı, farklı klinik yansımaları, geçiş düşlemlerini, özsevinin sağlıklı, patolojik ve kötü huylu yönlerini de katmışlardır. Bu katkıları narsisizmin anlaşılması açısından çok değerli ve özgündür.

Volkan, narsisizmin anlaşılmasında Winnicott’ın geçiş olgusunu ustalıkla klinikte saptamış ve “geçiş düşlemleri”ni kavramsallaştırmıştır. Genellikle Winnicott’ın, narsisizmin anlaşılmasına büyük katkısı olsa da klinik uygulama açısından kuramının yansımaları pek çalışılmadığı için bu saptamalar özel bir ilgiyi hak etmektedir.

Özsevinin Dokusu’nun dili ve kuramsal kavrayışı, özsevi[1] ile ilgili diğer kitaplara göre daha anlaşılır haldedir. Klinik olguların detaylı anlatımı ve tüm analiz sürecindeki gelişimin verilmesi kavramsal açıklamaların somutlaşmasını ve daha kolay anlaşılmasını sağlamaktadır. Bu kitabın dilini ve kuramsal kavrayışını, Kernberg ve Kohut’un yazdıkları ile kıyaslamanızı öneririm. Her ikisinin de Metis Yayınları’nda çıkan narsisizm konulu kitapları ile Özsevinin Dokusu’nu art arda okuyun. Kohut’un üç kelimeli terimleri sık sık tekrarlaması ile aklınız karışmamışsa şanslısınızdır. Yine de size, bir kenara aldığınız notlarla bir Kohut sözlüğü oluşturarak okumanızı öneririm. Kohut’u okurken açıklığa kavuşturmadığı bazı kavramlarla da karşılaşacaksınız. Dürtüleri görmezden gelmesi bir yandan kendiliğe odaklanılmasını sağlasa da diğer yandan önemli bir eksiklik yaratıyor. İlerleyen sayfalarda Volkan ve Ast’ın, Kohut’un kuramına getirdiği eleştirileri göreceksiniz. Bu eleştiriler; Kohut hakkında, Türkçe psikanaliz yazınındaki nadir yorumlardandır.

Kernberg’in Sınır Durumlar ve Patolojik Narsisizm kitabını okumaya başladığınızda Kohut’a göre çok daha anlaşılır bulacaksınızdır. Bunun yanında Volkan ve Ast, Kernberg’e göre daha çok olgu örneği verdikleri için betimlemeleri daha anlaşılır haldedir. Kernberg’in paragraf halindeki uzun cümleleri gibi cümleleri yoktur. Volkan ve Ast; dürtüler, üçlü ruhsal yapılanma ve psikoseksüel gelişim üzerinde daha çok durmuşlardır.

“Avcı Peter” bölümünde Volkan, süpervize ettiği bir çalışmayı anlatmıştır. Volkan dışarıdan bakan bir kişi olduğu için aktarım-karşı aktarım dinamiklerini daha rahat ve yansız bir biçimde ele almıştır. Böyle olgu sunumları nadir bulunur.

Ayrıca bu kitap bir kök kitaptır. Daha ileri okumalar yapmak isterseniz Ölümsüz Atatürk’ü, Fanustaki İnsanlar’ı ve Hayvan Katili’ni okuyabilirsiniz. Özsevinin Dokusu’nda ele alınan bazı vakalar bu kitaplarda daha detaylı bir biçimde anlatılmıştır. Özsevinin Dokusu ile bu kitapları dönüşümlü olarak okursanız narsisizmin dinamiklerini çok güzel kavrarsınız.

Tüm bu nedenlerin yanında bu kitap şu an yalnızca Türkçede mevcut olduğu için Türk okuru şanslıdır. Almanca orijinali tükenince maalesef yeniden basılmamıştır. Biz kitabı beğendiğimiz ve çok yararlı bulduğumuz için yeniden basımlarını sürdürmeye karar verdik. Ilgın Hanım gereken bağlantıları kurdu ve anlaşmaları sağladı. İkinci baskının dili birinci baskıya göre daha iyi çünkü Almanya’da yaşayan bir psikanalist olan Ilgın Hanım ve psikolog olan kızı Esma kitabı Almanca orijinali üzerinden yeniden değerlendirdiler.

Kitabın basımında Özkan Çınar’ın emekleri ve düzeltmelerde Aycan Uğur’un katkıları için teşekkür ederim.

Eylül, 2025

Ali Algın Köşkdere

[1] Kitapta, dilimizdeki kullanımı yavaş yavaş yerleşsin diye özsevi ile narsisizm kelimelerini birlikte kullandık. Celal Hoca öz Türkçe kelimeler kullanılmasını ister ve kullanırdı. Zamanla bazı kelimeler dilimize yerleşti ama özsevi henüz tam kullanıma geçmiş değil.

BASIM İÇİN EDİTÖRÜN ÖNSÖZÜ………………………………………vii

GİRİŞ……………………………………………………………..ix

BÖLÜM I……………………………………………………………1

SAĞLIKLI NARSİSİZM (ÖZSEVİ)………………………………………3

BÖLÜM II…………………………………………………………..7

NARSİSİSTİK-MAZOŞİSTİK KARAKTERDE SAĞLIKLI ÖZSEVİNİN GELİŞİMİ…….9

Narsistik-Mazoşistik Karakter………………………………………….9

Narsisistik Bozukluklar ve Ruhçözümlemesi………………………………10

Yazgı Kurbanı…………………………………………………….10

Kuvözde bir Bebek………………………………………………..13

Onarılmış bir Porsche………………………………………………18

BÖLÜM III…………………………………………………………21

NARSİSİSTİK KİŞİLİK ÖRGÜTLENMESİ: KURAMSAL YAKLAŞIMLAR………….23

Özsevi ve Narsisistik kişilikler Üzerine Freud’un Saptamaları………………….24

Diğer Yazarlar……………………………………………………26

Kernberg-Kohut Tartışması…………………………………………..29

Bizim Anlayışımız…………………………………………………32

BÖLÜM IV…………………………………………………………37

NARSİSİSTİK KİŞİLİK ÖRGÜTLENMESİ: KLİNİK GÖZLEMLER………………39

Büyüklenmiş Kendiliğin (Grandiose Self) Korunması ve Sürdürülmesi……………40

Büyüklenmiş Kendiliği Onaylayan Geçiş Düşlemlerinin Kullanılması…………….41

Cam Fanus Düşlemi………………………………………………..42

Cansız Nesneler…………………………………………………..44

Kendilik ile İlişki………………………………………………….45

Başkalarıyla İlişkiler………………………………………………..47

Kullanılan Dilin Özellikleri…………………………………………..48

Gerçekliğin Silinmesi……………………………………………….49

Duygusal Dağarcık…………………………………………………49

Ailesel Dinamikler…………………………………………………51

BÖLÜM V………………………………………………………….53

CAM VAZODAKİ ÇAYIR PAPATYASI………………………………….55

Jennifer…………………………………………………………55

Yaşam Öyküsüne Kısa Bir Bakış……………………………………….57

Ruhçözümlemesi………………………………………………….59

İlk Yarıyıl………………………………………………………..59

Çiçek Belirdi……………………………………………………..62

Jennifer’ın Kendilik ve Nesne Dünyasını Anlama…………………………..63

Psikoseksüel Düşlemler ve Bununla Bağlantılı Yapısal Çatışmalar………………65

Üçüncü Yılda Aktarım Nevrozunun Ortaya Çıkması…………………………66

Ruhçözümlemesinin Sonlanışı…………………………………………68

Ekler…………………………………………………………..70

BÖLÜM VI…………………………………………………………73

KÖTÜ HUYLU (MALİGN) NARSİSİZM………………………………….75

Nedenler………………………………………………………..75

Tanı……………………………………………………………78

Öldürme………………………………………………………..79

Ruhçözümlesine Uygunluk…………………………………………..80

BÖLÜM VII…………………………………………………………83

AVCI PETER…………………………………………………….85

Peter…………………………………………………………..86

Yaşam Öyküsüne Giriş………………………………………………87

Rakun ile Yaşantı………………………………………………….89

Peter’ın Sağaltımı………………………………………………….89

Bir Cam Fanus Aktarımı……………………………………………..91

Narsisistik Aktarımın Gelişimine ve Belirginleşmesine İzin Vermenin Gereği Üzerine….92

Uyuklama Hali……………………………………………………93

Bulumianın Anlaşılması……………………………………………..94

Hayvan Doldurmanın Farklı Anlamları…………………………………..95

Pişmanlığın Su Yüzüne Çıkması ve Sağaltımın Benimsenmesi………………….97

Divanda………………………………………………………..98

Çok Sayıda Düş……………………………………………………98

Divanda Uyuyakalma……………………………………………….99

Tekrarlayan Çıplak Kadın Düşü………………………………………100

Firavun Tut……………………………………………………..101

Karşı Aktarım Sorunları…………………………………………….101

Güçlü Adamlar Güçsüzleşiyor………………………………………..103

Körfez Savaşı…………………………………………………….103

Devam Eden Düşler……………………………………………….104

Başka bir Karşı Aktarım Sorunu………………………………………104

Üvey Babasını Ülküleştirmesinin Azalması ve Kendilik Tasarımlarının Bütünleşmesi….105

Üvey Baba için bir “Bronz Yıldız”……………………………………..106

Sadizmin Yüceltmesi ve Nötralizasyonu…………………………………107

“Bronz Yıldızın” Yaşayan “Ölüm Marşı’na” Devrinin Resmi Onaması……………107

Ebeveynlerin Taşınmasının Yaklaşması…………………………………108

Kendilik Bütünleşmesinin İlerlemesi ve Daha Fazla Ödipal Tema………………109

Pişmanlık, Yas ve “İkinci Bakış”………………………………………111

Sonlanma Evresinin Başlaması: Kuşhane ve Aziz Yusuf’un Heykeli…………….112

Üvey Babanın Dönüşü……………………………………………..115

Nişan Ödülü…………………………………………………….116

Ek Düşünceler…………………………………………………..117

BÖLÜM VIII………………………………………………………119

BAŞARILI NARSİSİSTLER: NARSİSİSTİK LİDERLİK ÜZERİNE ÇALIŞMA………121

Ulusal Lider olarak Narsisistik Kişi…………………………………….122

Onarıcı ve Yıkıcı Narsisistik Liderler……………………………………124

Kemal Atatürk…………………………………………………..126

Atatürk’ün Biyografisi……………………………………………..127

BÖLÜM IX………………………………………………………..133

SAĞALTIM YÖNTEMİ……………………………………………..135

Kohut Yöntemine Eleştirel Yaklaşım……………………………………136

Bizim görüşümüz…………………………………………………139

Nesne ilişkileri kuramı……………………………………………..139

Nesne İlişkileri Çatışmaları………………………………………….143

Yapısal Çatışmaları Ele Almadan Önce Nesne İlişkileri Çatışmalarının İşlenmesi Neden Gereklidir?.144

Narsisistik Bozukluğu Olan Hastalar Ne Zaman Terapiye Gelirler?……………..146

Karşı Aktarım Sorunları…………………………………………….148

Narsisistik Aktarım………………………………………………..148

Terapötik Öyküler………………………………………………..149

Hastanın Kendilik ve Nesneleri Aracılığıyla İç Dünyasını Simgeleyen Haritanın Oluşumu.152

Gerçeği Değerlendirmenin “Düzeltilmesi”……………………………….153

Gerileme (Regresyon)………………………………………………154

Özdeşimler……………………………………………………..156

Önemli Noktaların Özeti……………………………………………157

Özel Narsisistik Bozukluklarda Sorunlar………………………………..158

Narsisistik-Mazoşistik Karakterde Yöntem Sorunları………………………..158

Narsisistik Kişilik Örgütlenmesinin Sağaltımında Yöntem Sorunları…………….159

Kötü Huylu Narsisistik Kişiliklerin Sağaltımında Yöntem Sorunları…………….161

KAYNAKLAR………………………………………………………167

DİZİN……………………………………………………………179